อริยกะ อักษรของ “ผู้เป็นอารยชน”

"อักษรอริยกะ" เป็นอักษรที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ ทรงประดิษฐ์ขึ้น โดยมีพระราชประสงค์สำหรับใช้เขียนภาษาบาลีทดแทนการใช้ตัวอักษรขอมในระหว่าง พ.ศ. ๒๓๖๗-๒๓๙๔

แม้นว่าอักษรขอมนั้นจะมีการใช้งานมานานนับแต่อดีต แต่ด้วยความซับซ้อนของการเขียนอันประกอบไปด้วยตัวเต็ม ตัวเชิง สระจม สระลอย ซึ่งยุ่งยากในการเขียนและอ่าน ยากแก่การเข้าใจและการนำไปใช้ ตัวอักษรอริยกะ ถูกดัดแปลงรูปทรงตัวอักษรมาจากตัวโรมัน กำหนดให้มีรูปพยัญชนะ ๓๓ รูป และสระ ๘ รูป เท่ากันกับอักษรที่ใช้ในภาษาบาลี

ตัวอักษรอริยกะ มี ๒ รูปแบบ คือ

๑. ตัวอักษรอริยกะ แบบตัวพิมพ์

๒. ตัวอักษรอริยกะ แบบตัวเขียน

รูปตัวอักษรอริยกะนั้น มองผิวเผินเหมือนกับภาษาอังกฤษ แต่มิได้ถ่ายเสียงตามรูปแบบภาษาอังกฤษ แต่เลียนแบบตามรูปตัวอักษรที่มีความคล้ายหรือใกล้เคียงกับรูปอักษรขอม หรืออักษรไทยให้มากที่สุด

เช่น ตัว ก อักษรไทย อักษรอริยกะใช้ตัว n เนื่องจาก มีความคล้ายกันกับรูปตัว ก อักษรขอม เป็นต้น

รูปแบบตัวอักษรอริยะแบบตัวพิมพ์ ประกอบด้วยพยัญชนะและสระ เปรียบเทียบกับรูปอักษรไทย

ตัวอักษรอริยกะ แบบตัวเขียน ตัวอักษรแบบตัวเขียนนี้ แต่ละพยัญชนะและสระจะมี ๒ รูปอักษร คือ ตัวพิมพ์ใหญ่ และตัวพิมพ์เล็ก การใช้งานเหมือนกันกับตัวอักษรอริยกะ แบบตัวพิมพ์

รูปแบบตัวอักษรอริยะแบบตัวเขียน(พิมพ์ใหญ่,พิมพ์เล็ก) เปรียบเทียบกับรูปอักษรไทย

ตัวอย่างการใช้งานอักษรอริยกะ

คาถาเย ธมฺมา ฯ อักษรอริยกะแบบตัวพิมพ์เหนือประตูทางเข้าพระอุโบสถวัดพระราม ๙ กาญจนาภิเษก

๏ เย ธมฺมา เหตุปฺปภวา เตสํ ตถาคโต เหตุํ อาห

เตสญฺจ โย นิโรโธ จ เอวํ วาที มหาสมโณติ ฯ

๏ พระมหาสมณเจ้ามีพระวาทะอย่างนี้ คือ ตรัสธรรมที่มีเหตุเป็นแดนเกิด อนึ่ง ตรัสเหตุของธรรมเหล่านั้น ตรัสความดับของธรรมเหล่านั้น และตรัสอุบายเป็นเหตุดับของธรรมเหล่านั้น ฯ

แบบหัดอ่านแม่เกย อักษรอริยกะ แบบตัวเขียน

" เกิดมาเป็นคน หนังสือเป็นต้น วิชาหนาเจ้า ถ้าแม้นไม่รู้ อดสูอายเขา เพื่อนฝูงเยาะเย้า ว่าเง่าว่าโง่ "

บทอาขยานสำหรับฝึกอ่านการสะกดแม่ ก กา

" แม่ไก่อยู่ในกะกร้า ไข่ไข่มาสี่ห้าใบ

อิแม่กาก็มาไล่ อิแม่ไก่ไล่ตีกา "